De Europese Unie heeft nieuwe wetgeving aangenomen die socialemediabedrijven aansprakelijk stelt voor financiële fraude gepleegd via hun platforms. Dit vertegenwoordigt een aanzienlijke escalatie in het toezicht van de EU op Big Tech, die verder reikt dan eerdere maatregelen zoals de Digital Services Act (DSA) en de Digital Markets Act (DMA). De wet richt zich op platforms als Meta en TikTok en dwingt hen om de toenemende golf van oplichting, die door hun diensten wordt gefaciliteerd, aan te pakken.
De nieuwe regels: aansprakelijkheid en compensatie
Volgens de nieuwe regelgeving zullen sociale-mediabedrijven financieel verantwoordelijk zijn voor het compenseren van banken wanneer gebruikers worden opgelicht door oplichting die ondanks melding ervan actief blijft op hun platforms. Banken zullen ook in specifieke gevallen verplicht worden slachtoffers terug te betalen: wanneer oplichters zich voordoen als de bank zelf of wanneer frauduleuze transacties de toestemming van de klant omzeilen. Dit compromis weerspiegelt een intens debat over de gedeelde verantwoordelijkheid tussen platforms en financiële instellingen. Sommige wetgevers voerden aanvankelijk aan dat beide partijen evenveel schuld dragen, aangezien platforms oplichting hosten terwijl banken transacties verwerken.
De verschuiving in standpunt van de EU wordt veroorzaakt door het feit dat sociale media een primaire vector voor financiële criminaliteit zijn geworden. Investeringsfraude, nabootsing van identiteit en misleidende advertenties hebben zich op deze platforms verspreid, waarbij gebruikers op grote schaal worden uitgebuit.
Terugslag en zorgen
De wet heeft al kritiek opgeleverd. De voormalige Amerikaanse president Donald Trump beschuldigde de EU ervan Amerikaanse bedrijven te ‘discrimineren’, waarbij hij de handhaving ervan bestempelde als een aanval op de Amerikaanse innovatie. De technologiesector heeft zich lange tijd verzet tegen strengere regelgeving en heeft in Washington uitgebreid gelobbyd om de agenda van de EU tegen te werken. Deze boetes kunnen enorm zijn, en technologiebedrijven vrezen dat de aanpak van de EU hun groei zal onderdrukken.
Waarom dit belangrijk is
De stap van de EU weerspiegelt een bredere trend van toenemende controle op de rol van Big Tech bij het mogelijk maken van illegale activiteiten. Jarenlang hebben platforms wettelijke bescherming gehandhaafd door te beweren dat ze slechts tussenpersonen zijn en niet verantwoordelijk voor de acties van hun gebruikers. Deze wetgeving betwist dit standpunt en stelt dat platforms de plicht hebben om proactief financiële fraude te voorkomen.
Het optreden van de EU schept een precedent voor andere rechtsgebieden, waardoor sociale-mediabedrijven mogelijk gedwongen worden zwaarder te investeren in contentmoderatie en fraudedetectie. Het roept ook vragen op over de vraag of soortgelijke maatregelen elders, ook in de Verenigde Staten, zullen worden genomen.
De nieuwe regels geven aan dat de regeldruk op technologiegiganten toeneemt en dat er mogelijk een einde komt aan hun al lang bestaande praktijk om aansprakelijkheid te vermijden.
